XX аср юрист сиёсатчилари

 “DER ALTE” (“ҚАРИЯ”)

АДЕНАУЭР, КОНРАД (ADENAUER)

(05.01.1876, Кёльн – 19.04.1967, Бад-Хоннеф, ГФР) –

Германиянинг давлат ва сиёсат арбоби

ГФРнинг 1949 – 1963 йиллардаги федераль канцлери. Конрад Аденаур шаҳар судининг котиби оиласида дунёга келган. 1894 йил 5 мартда Конрад Кёльндаги Авлиё ҳаворийлар гимназиясини битирган, кейин эса Фрайбург, Мюнхен ва Бонн университетитларининг юридик факультетларида таълим олган (1894-1897). Давлат имтихонларини топширганидан кейин у Кёльн шаҳар прокуратурасида, сўнгра адвокат Каузенинг идорасида (1903 – 1905) ишлаган.

Мен учун оддий одам ҳамма нарсадан муҳим. Агар мени тушунсалар, мақсадимга эришган бўламан. Ўлимдан қўрқмайман, фақат мен ўлганимдан сўнг Германия ва Европанинг қандай бўлиши қизиқарли. (Конрад Аденауэр)

“ТИНЧЛИК ДУОГЎЙИ”

БРАИН, АРИСТИД ПЬЕР АНРИ (BRAIND, ARISTIDE)

(28.03.1862, Нант (Бретань) – 07.03.1932, Париж)

Француз давлати арбоби. Меҳмонхона эгаси оиласида туғилган. Парижда ҳуқуқни ўрганган. Ёшлигида умумҳалқ иш ташлаши орқали инқилоб қилиш ҳақидаги синдикалистик таълимот тарафдори бўлган. Ж.Гед бошчилигидаги марксистларга  мухолифатда бўлган Француз социалистик партиясини тузишда қатнашган. Дрейфусни ҳимоя қилиб чиққан. 1904 йили Бриан ва унинг тарафдорлари ўша пайтда социалистларнинг нашри бўлган (15 йил ўтгандан сўнг коммунистлар органи) “Юманите” (“L`Humanit”)га асос солдилар. 1926 йили Густав Штреземан билан биргатНобель тинчлик мукофатини олган.

БУЮК ҚАЛБ СОҲИБИ

ГАНДИ, МОХАНДАС КАРАМЧАНД

(GANDHI MOHANDAS KARAMCHAND)

(02.10.1869, Порбандар (ҳозирги Гужарат)

– 30.01.1948, Нью-Деҳли)

Мустақил Ҳиндистон Республикасининг асосчиси. Унинг отаси Карамчанд Ганди ҳиндларнинг савдогарлар кастаси баньяга мансуб эди. У бир муддат Порбандар рожалигининг (князлиги), кейин эса Раджкот рожалигининг девонбеги (бош вазири) бўлди. Моҳандас Гандини етти ёшида Кастурбай Маканджига унаштириб кўйдилар, 13 ёшида эса уйланди. Ҳиндистонда маълумот олгач, 1888 йили Англияга кетади, у ерда ҳуқуқни ўрганди. 1891 йили Ҳиндистонга қайтиб, юриспруденция билан шуғулланди. 1893 йили Жанубий Африкага, у ерда жойлашган ҳинд фирмасига юрист сифатида боради. Ҳиндистон мустақилликка эришганидан (1947) ва у икки далатга бўлиниб кетганидан сўнг (Ҳиндистон Иттифоқи ва Покистон), Ганди бошланиб кетган ҳинд-мусулмон қирғинига қарши чиқади ва ҳинд экстремистик ташкилотининг аъзоси томонидан ўлдирилади. Ҳалқи уни Махатма – “Буюк қалб” деб атади.

Биз зўравонликларсиз қаршилик кўрсатиш тарафдоримиз.  (Маҳатма Ганди)

ПРОЛЕТАРИАТ ДОҲИЙСИ

ЛЕНИН (УЛЬЯНОВ), ВЛАДИМИР ИЛЬИЧ (10(22).04.1870,

Симбирск (ҳозирги Ульяновск) – 21.01.1924, Москва, Горки)

Россиянинг наслий дворяни, билим юртлари инспектори оиласида туғилди. Гимназияни олтин медаль билан тугатганидан сўнг (1887) Қозон университетининг юридик факультетига киради. 1887 йилнинг декабрида талабалар махфий йиғинида қатнашганлиги учун ҳибсга олинган, университетдан ҳайдалган ва Қозон губерниясидаги Кокушкино қишлоғига сургин қилинган. 1888 йилнинг кузида Қозонга қайтиб келгач, марксизмни ўргана бошлади. Сиёсий арбоб.

“ЕВРОПАНИНГ ИЗВОШЧИСИ”

ЛЛОЙД ЖОРЖ, ДЕВИД (17.01.1863, Манчестер –

26.03.1946, Лланистамдви, Карнарвоншир)

Британиянинг давлат ва сиёсат арбоби, дипломат. Касби бўйича адвокат, жамоалар палатаси аъзоси (1890 – 1945). Буюк Британия премьер-минимтри (1916 – 1922). Либерал партия етакчиси (1926 – 1931). Париж тинчлик конференциясида (1919 – 1920) ва Версаль тинчлик шартномасини (1919) таёрлашда муҳим роль ўйнаган. Генуя конференциясида Буюк Британия делегациясининг раҳбари сифатида Европада коллектив ҳавфсизлик яратиш ғоясини фаол кўллаб-қувватлаган.

Тинчлик учун кураш давом этаверади! (Девид Ллойд Жорж)

“ҲИНДИСТОННИНГ КАШФ ЭТИЛИШИ”

НЕРУ, ЖАВАҲАРЛАР (NEHRU JAWAHARLAL)

(14.11.1889, Оллоҳобод – 27.05.1964, Деҳли)

1947 йилдан Ҳиндистон Республикасининг премьер-минстри ва ташқи ишлар министри. Уйида бошланғич таълим олган, Харроуда ва Кембриж университетининг Тринити-коллежида ўқиган. 1912 йили Ҳиндистонга келиб, юридик амалиёт билан шуғулланган. Миллий озодлик учун курашдаМ.Гандининг сафдоши, Ҳиндистон Миллий Конгрессининг (ҲМК – 1885 йили асос солинган) етакчиларидан бири. Мустамлака Ҳиндистонда (1947 йилгача) таъқиб қилинган, ўн йилдан кўпроқ умрини қамоқхоналарда ўтказган. Тарихга “Янги Ҳиндистоннинг қурувчиси” сифатида кирган. Ҳиндистон ҳукумати Ж.Неру раҳбарлигида мамлакатда қолоқликни тугатиш бўйича йирик тадбирларни амалга оширди. Ташқи сиёсат соҳасида у “ҳақиқий бетарафлик” йўлини тутган.

Мен Ҳиндистонни бошқараётган охирги англиялик бўламан (ўзининг Англияда маълумот олганлигини назарда тутган. (Жаваҳарлал Неру)

АҚШНИНГ 37-ПРЕЗИДЕНТИ

НИКСОН, РИЧАРД МИЛХАУЗ

(ингл. RICHARD MILHOUS NIXON),

(09.01.1913, Йорба-Линда, Калифорния штати –

22.04.1994, Нью-Йорк)

АҚШнинг 37-президенти. 1934 йили Уиттиер шаҳридаги (Калифорня штати) коллежни ва 1937 йили Дарем шаҳридаги (Шимолий Каролина штати) Дьюк университетини тугатиб, юридик амалиёти билан шуғулланган. 1939 – 1945 йиллари, Иккинчи жаҳон уруши вақтида Никсон фавқулодда тадбирларни амалга ошириш бўйича ҳукумат бошқармасида ишлади, кейин эса капитан-лейтенат унвони билан АҚШ ҳарбий-денгиз кучларида ҳарбий хизматда бўлди.

Келинг, ҳақиқатни гапириш ва ҳақиқат бўйича яшаш мажбуриятини ўз зиммамизга олишдан бошлайлик. (Ричард Никсон)

“Ф.Д.Р”

РУЗВЕЛЬТ, ФРАНКЛИН ДЕЛАНО

(ROOSVELT, FRANKLIN DELANO)

(30.01.1882, Ҳайд-Парк, Нью-Йорк штати –

12.04.1945, Уорм-Спринг, Жоржия штати)

АҚШнинг 32-президенти. Хусусий ўқитувчилар назорати остида бошланғич маълумот олди, ота-онаси билан бирга тез-тез Европада бўларди. Гротонда имтиёзли тайёрлоа мактабига қатнаган. Гарвард университетини тугатгандан кейин 1904 йилда Нью-Йоркка кўчиб ўтди, у ерда Колумбия университетининг ҳуқуқ мактабида ўқиди. 1907 цили юридик фаолият билан шуғулланиш ҳуқуқини олиш учун имтиҳон топширди ва Нью-Йоркдаги машҳур юридик фирмага хизматга кирди.

Биз истаймизки, бутун дунё туртта энг муҳим эркинлик принцмпмга амал қилсин. Биринчиси – бутун дунёда сўз ва ўзини ифода қилиш эркинлиги. Иккинчиси – бутун дунёда ҳар бир кишининг Ҳудога ўзи қандай хоҳласа шундай эътиқод қилиш эркинлиги. Учнчиси – муҳтожликдан озод бўлиш эркинлиги. Тўртинчиси – қўрқинчдан халос бўлиш эркинлиги. (Франклин Делано Рузвельт)